Franchising: wat u moet weten over Franchising
Franchising is een vorm van commerciële samenwerking die sterk in opkomst is. Van franchising is sprake wanneer de samenwerking tussen ondernemingen gericht is op het uitdragen van een bepaalde commerciële formule. De eigenaar van de formule is dan de franchisegever. De onderneming die tegen bepaalde voorwaarden aan die franchiseformule (het ondernemingsconcept) wil deelnemen is de franchisenemer.
De franchisegever stelt aan de franchisenemer een complete formule ter beschikking. De samenwerking is erop gericht om alle betrokken partijen er beter van te laten worden. De franchisegever kan zijn expansie sneller en zonder erg grote investeringen realiseren. De franchisenemer investeert immers zelf in zijn eigen bedrijf. Hij of zij beschikt over het nodige eigen vermogen en gaat naar een bank voor de verdere financiering. De franchisegever hoeft daardoor weinig kapitaal te investeren in de start van een nieuwe vestiging en kan meer investeren in de groei van de eigen centrale organisatie.
Voorbeeld
Bekende voorbeelden van franchiseformules zijn:
• Monuta uitvaartverzorging (in beperkte mate);
• Bakkerij 't Stoepje, brood en banket op marktplaatsen;
• Gamma bouwmarkt;
• Jamin, detailhandel snoepgoed;
• Bruna, boeken en tijdschriften;
• Multicopy, DTP en drukwerk;
• Marskramer, huishoudelijke artikelen;
• Pearle, opticien;
• Primafoon, ICT;
• De Hypotheker, financiële dienstverlening;
• Spaarbeleg, financiële dienstverlening;
• Klussenier, onderhoud;
• McDonald’s, fast food;
• Albert Heijn, supermarkt.
Franchising is vooral binnen de detailhandel bekend. Maar op dit moment groeit franchising het sterkst binnen de sector zakelijke dienstverlening. Ook hier biedt franchising interessante mogelijkheden. Denkt u daarbij niet alleen aan franchiseformules voor hypotheekadviseurs of assurantietussenpersonen, maar ook voor uitzendbureaus, opleidingsinstellingen en horecabedrijven.
Internationaal
Ook internationaal en met het oog op de Europese markt biedt franchising perspectieven. Als u om u heen kijkt, kunt u het zien: marketing is steeds belangrijker en de concurrentiedruk neemt toe, ook vanuit het buitenland. De klant stelt hoge eisen, kapitaalverschaffers zijn kritischer en het belang van schaalgrootte neemt toe. Veel organisaties zoeken een oplossing voor deze problematiek. Franchising kan dan als distributiemethode een effectief en passend antwoord zijn, omdat het een scala aan mogelijkheden biedt.
Voorbeeld
Voorbeelden van internationale franchiseformules zijn:
• McDonald’s;
• Pearle;
• Holiday Inn;
• Era Makelaars.
Risico\'s en inkomen
Het inkomen van de franchisegever ontstaat enerzijds door leveranties van goederen. Anderzijds ontvangt hij een vergoeding (royalty) voor het verrichten van diensten voor de franchisenemer. De franchisenemer loopt als zelfstandig ondernemer beduidend minder risico dan een zelfstandige starter. De formule is immers al op andere plaatsen bewezen.
De franchisenemer kan een goed ondernemersinkomen verdienen, dat niet zelden hoger is dan dat van een volledig zelfstandig werkende ondernemer. Hij of zij moet wel royalty’s afstaan, maar daartegenover staan diensten, vaak lagere overige kosten en dikwijls een hogere winstmarge.
Economisch gezien heeft de franchisenemer bij het aangaan van de samenwerking in de vorm van franchising een stukje van zijn zelfstandigheid prijsgegeven. Hij moet zich aan de afspraken binnen de samenwerking houden en is dus niet vrij om elke willekeurige keuze te maken. Zo zijn de naam van de vestiging, de kleurstelling, de inrichting, de gezamenlijke reclame enzovoort centraal bepaald. Zijn ondernemerschap komt onder andere tot uitdrukking in een goed personeelsmanagement, presentatietechniek, lokale marketing en reclame, fine-tuning van het assortiment (afstemming van het assortiment op de lokale wensen en behoeften).
De precieze invulling van de rechten en plichten van de franchisenemer en de franchisegever is geregeld in de (franchise)overeenkomst. In aanvulling op de franchiseovereenkomst geeft het franchisehandboek een verdere uitwerking van de operationele zaken. De titel van het franchisehandboek is Praktijkgids franchising 1998/1999. Dit is een gezamenlijke uitgave van Kluwer bedrijfsinformatie en de Nederlandse Franchise Vereniging. U kunt de gids via de boekhandel bestellen.
Soorten
Bij franchising kunt u een aantal verschillende soorten onderscheiden. De volgende twee soorten komen regelmatig voor:
• hard franchising;
• soft franchising.
Hard franchising is een moderne en populaire soort van franchising. Bij hard franchising zijn er harde afspraken gemaakt over alle onderdelen van de bedrijfsvoering. De naam, de kleurstelling, het assortiment, de presentatie, de reclame, de inkoop, de administratie, de automatisering enzovoort zijn vastgelegd in de franchiseovereenkomst.
Soft franchising daarentegen komt steeds minder voor. Bij deze soort heeft een groep ondernemingen, die allemaal lid zijn van een vereniging of een coöperatieve vereniging, een aantal afspraken met elkaar gemaakt. Daarbij hebben zij een bepaalde vrijheid in het al dan niet nakomen van deze afspraken en richtlijnen.
Een andere variant is jobfranchising. Hierbij heeft een producent of grossier zijn service of verkoop verzelfstandigd door middel van franchising. Er zijn dan geen winkelvestigingen, maar er is sprake van distributie via bijvoorbeeld partyverkoop of telemarketing. Een bekend voorbeeld hiervan is Tupperware.
Kenmerken
Franchising heeft een aantal belangrijke kenmerken. De volgende aspecten zijn kenmerkend voor een franchiseformule:
• taakverdeling;
• imago;
• kennis en begeleiding;
• selectie en training;
• controle.
• Taakverdeling
Een franchisecontract legt de taakverdeling tussen de franchisegever en de franchisenemer vast en regelt hun rechten en plichten. Deze taakverdeling is erop gebaseerd, dat elke partij doet waar die goed in is. De franchisegever schept de voorwaarden, waardoor de franchisenemer efficiënt kan werken.
De franchisegever voert bepaalde werkzaamheden uit vanuit een centrale organisatie. Voor de totale keten verricht hij hier de taken die schaalvoordelen opleveren. Bij een winkel kunt u denken aan zaken als:
• samenstelling van de collectie, het assortiment;
• inkoop;
• logistiek;
• marketing;
• landelijke reclame;
• keuze, bouw en onderhoud van de automatisering;
• werving van nieuwe winkellocaties.
• Imago
Alleen producten, diensten of hele commerciële formules die zich in de markt positief onderscheiden, komen in aanmerking voor franchising. Een franchiseformule met een slecht imago zou per definitie nooit van de grond kunnen komen.
Voorbeeld
Een voorbeeld van het imagoaspect is de fastfoodketen McDonald’s. Het meest waardevolle dat McDonald’s op dit moment aan haar franchisenemers biedt, is het beeldmerk en de daaraan gekoppelde beeldvorming bij de consument. Bijna elke consument heeft wel eens gehoord van McDonald’s. Bovendien willen kinderen er erg graag naar toe.
• Kennis en begeleiding
De franchisenemer \'huurt\' het gebruik van de handelsnaam en de merken die horen bij de franchiseformule. Daarbij krijgt hij van de franchisegever de kennis en ondersteuning die nodig is om tot een optimaal resultaat te komen. Bij franchising draait het om het ter beschikking stellen van kennis en ervaring.
Kenmerken van die kennis zijn:
• de kennis is wezenlijk en praktisch toepasbaar. Dat wil zeggen: de kennis is van belang, u hebt er veel aan, u doet uw voordeel ermee. Zonder die kennis zou u fouten maken, minder efficiënt werken, onnodige kosten maken, omzet laten liggen;
• de kennis is concreet en bepaald. Dat wil zeggen dat de kennis vastligt en omschreven is in een handboek. Alle noodzakelijke kennis wordt zo overgedragen. U hoeft niets over het hoofd te zien. U kunt de kennis gemakkelijk tot u nemen;
• de kennis is geheim voor derden. De kennis is niet zo maar elders te krijgen. Natuurlijk zal lang niet alles wat in het handboek staat uniek en geheim zijn. Wel uniek en geheim is de totale set en de verschillende kennisgebieden die goed op elkaar zijn afgestemd.
• Selectie en training
Om de franchiseketen te versterken is uitbreiding wenselijk. Dit gebeurt door middel van een wervingscampagne, gevolgd door een zorgvuldige selectie van mogelijke kandidaten. Na de selectie volgt een periode van opleiding en training, meestal in de praktijk van alledag. Zo maakt de franchisegever de nieuwe franchisenemer vertrouwd met de formule, de werkprocedures en de commercie.
• Controle
In de herkenbaarheid en het imago schuilt de ware kracht van een succesvolle franchiseformule. Voorop staat dus dat er controle moet zijn op het toepassen van de formule. De franchisegever controleert dan of de franchisenemers deze daadwerkelijk zo toepassen als hij tijdens de ontwikkeling heeft getest. Dit is een continu proces, waarvoor de franchiseorganisatie meestal een formulemanager aantrekt.
Franchising heeft onmiskenbaar een aantal belangrijke voordelen. Sommige voordelen gelden in het bijzonder voor de franchisegever, andere voor de franchisenemer en sommige voor beiden.
Voordelen franchisenemer
De volgende voordelen zijn van belang voor de franchisenemer.
• Uniforme uitstraling, dus scherpere profilering
De herkenbare uitstraling is een van de belangrijkste kenmerken van een moderne keten van bedrijven. De franchisegever is verantwoordelijk voor de uitstraling. Dat betekent dat hij verantwoordelijk is voor alles waarmee de organisatie zich in de markt wil onderscheiden. De franchisenemer start met een formule die in de markt al bekend is. Hiermee kan hij zich direct goed onderscheiden en profileren.
• Meer aandacht voor de business zelf
Een franchisegever neemt veel ballast en gezeur over van de franchisenemer. Hierdoor kan hij zich helemaal wijden aan zijn eigen bedrijfsvoering, waaronder de verkoop. Meestal is de marketing centraal geregeld en kan de franchisenemer profiteren van allerlei soorten faciliteiten die de franchisegever biedt.
Nadelen franchisenemer
Franchisenemer zijn heeft niet alleen maar voordelen. Belangrijke nadelen voor een franchisenemer zijn onder andere:
• verlies van de eigen identiteit en zelfstandigheid;
• in beperkte mate verlies van zeggenschap over de bedrijfsvoering, zoals beslissingen over het te voeren assortiment, inkoopkanalen en het bepalen van de prijs van de producten.
• minder mogelijkheden voor uitbreiding buiten het eigen rayon doorr de zogenoemde rayonbescherming. Een franchisenemer mag zijn promotieactiviteiten alleen binnen een bepaald afgebakend gebied ontwikkelen;
• winstdeling met de franchisegever. De franchisenemer moet namelijk een franchisefee (vaste vergoeding om gebruik te mogen maken van de formule) afdragen.
Voordelen franchisegever
De volgende voordelen zijn van belang voor de franchisegever:
• Gemotiveerde dienstverlening en persoonlijke inzet
De franchisenemer is in zijn hoedanigheid van zelfstandig ondernemer volledig verantwoordelijk voor de gang van zaken in zijn eigen bedrijf. De motivatie en de persoonlijke inzet staan daarom op een hoog niveau.
• Centrale leiding en kleine overhead
Om slagvaardig in de markt te kunnen concurreren is centrale leiding binnen het samenwerkingsverband nodig. Doorgaans vraagt een gedreven franchisenemer minder aandacht van het management dan een filiaalleider. Dit resulteert direct in lagere overheadkosten: minder rayonleiders, kleinere (of geen) afdeling personeelszaken enzovoort.
• Hogere omzet en lagere kosten
Door de professionele benadering van de markt maakt de franchisenemer meestal een hogere omzet dan een zelfstandig opererende ondernemer. De franchisenemer kan immers profiteren van de professionele marketing en alle ervaringen binnen het samenwerkingsverband. Grootschaligheid geeft kostenvoordelen. Vaak kunnen door het grote inkoopvolume gunstige condities worden bedongen.
• Minder personeelsproblemen
De personeelsbezetting is een verantwoordelijkheid van de franchisenemer. Bijvoorbeeld bij ziekte van medewerkers zal hij of zij zelf de bezetting moeten regelen. Dat betekent voor de franchisegever een sterke vermindering van verantwoordelijkheden op personeelsgebied.
De franchisegever heeft minder mensen op de loonlijst staan en loopt dus ook minder risico door bijvoorbeeld langdurige ziekte van personeelsleden. Ook hoeft de franchisegever maandelijks geen grote sommen geld uit te geven aan salarissen.
Nadelen franchisegever
Ook voor de franchisegever zijn er bepaalde nadelen te noemen. Bijvoorbeeld de volgende:
• de franchisegever staat een deel van de winst af aan de franchisenemer;
• er is minder controle mogelijk over de vestigingspunten in vergelijking met eigen vestigingen. Een franchisegever is afhankelijk van de kwaliteit van de ondernemer die als franchisenemer optreedt;
• de franchisegever en de franchisenemer moeten de macht over de franchiseformule en het vormgeven van deze formule delen;
• de franchisegever is veel tijd kwijt voor overleg met de franchisenemers.
Voordelen voor beide
Het volgende voordeel is van belang voor beide partijen:
• Zelfstandigheid voor de betrokkenen
Zowel de franchisegever als de franchisenemer is zelfstandig ondernemer. De wederzijdse afspraken en belangen zijn vooraf in een franchisecontract vastgelegd. Door de taakverdeling kunnen beide partijen een zo hoog mogelijk rendement met hun bedrijf halen.
Portals speciaal voor Ondernemers en Managers
Personeel
Wilt u met het leidinggeven aan personeel minder tijd kwijt zijn en professioneler leidinggeven?
Kijk dan op HRM-Tools voor Leidinggevenden
Financieel
U wilt als ondernemer meer grip op uw Financiële Zaken? Uw Jaarcijfers analyseren, Prognoses en Kostenberekeningen Maken, enzovoort?
Kijk dan op Financieel Sterk Ondernemen (FSO)
Sales
U wilt met een sterkere aanpak van uw verkoop meer omzet maken? Met tools voor bijvoorbeeld het schrijven van sterke verkoopbrieven, belscripts, scorende offertes, verkoopplannen, verkoopprognoses en verkoopoverzichten?
Kijk dan op Orders en Opdrachten binnenhalen
Abonneer je op onze gratis nieuwsbrief
Dit artikel behoort tot onze portal Orders & Opdrachten Binnenhalen. Deze portal wordt wekelijks aangevuld met nieuwe rekentools en adviezen.
Tip
Wilt u zich niet aanmelden als gebruiker, kijk dan eens in onze webshop bij de CD-ROMS en losse software.
CD-ROM Acquisitie
CD-ROM Offertes Schrijven
CD-ROM Offertemanager
Software Offerteberekeningen Maken (versie Zakelijke Dienstverlening, Productie en Ambacht)
Software Offerteberekeningen Maken (versie Detailhandel en Groothandel)
Software Offertes Schrijven
Software Verkoopbrief Schrijven
Software Belscript Schrijven
|
